ارزیابی ذخایر ماهیان خاویاری در آب های ایرانی دریای خزر با روش مساحت جاروب شده طی سال های 89-1388

در این تحقیق ذخایر ماهیان خاویاری در آب های ایرانی دریای خزر با هدف تعیین ترکیب گونه‏ای، فراوانی نسبی، فراوانی مطلق و میزان تودة زندة گونه‏های مختلف ماهیان خاویاری ارزیابی شد. به این منظور، 90 ایستگاه بر اساس طرح طبقه بندی تصادفی انتخاب و ذخایر با روش مساحت جاروب شده برآورد شدند. در نواحی ساحلی با عمق کمتر از 10 متر از ترال 9 متری و برای مناطقی با عمق بیشتر از 10 متر از ترال 7/24 متری استفاده شد. مدت زمان ترال کشی در هر ایستگاه 30 دقیقه و سرعت شناور 5/2-3 گره دریایی بود. در 2 گشت دریایی سال 1388، 84 عدد و در گشت های سال 1389، 28 عدد ماهی خاویاری صید شدند. تاسماهی ایرانی با سهمی بیش از 83 - 100 درصد، بالاترین درصد صید را نسبت به سایر گونه ها داشت. میانگین طول کل تاسماهی ایران در بهار و پاییز 1388 به ترتیب 7/28±9/61 و 9/27±5/40 سانتی متر و در بهار و تابستان 1389 به ترتیب 5/23±7/54 و 7/17±2/60 سانتی متر بود. فراوانی مطلق ماهیان خاویاری در بهار و پاییز 1388 معادل 31/1 و 46/3 میلیون عدد برآورد شد. در گشت بهار و تابستان 1389 این مقادیر به ترتیب 10/831 و 20/779 هزار عدد بود. وزن تودة زندة ماهیان خاویاری نیز در سال 1388 طی فصول بهار و پاییز به ترتیب معادل 667/2019 و 3/3014 تن برآورد شد. این مقدار برای سال 1389 در بهار 6/760 و در تابستان 0/855 تن محاسبه شد. نتایج نشان می دهد سیاست های شیلات ایران در رهاسازی بچه ماهیان خاویاری نتوانسته است از شدت کاهش ذخایر آنها جلوگیری کند. به نظر می رسد حمایت از تکثیر طبیعی از طریق حفاظت از مناطق تخم ریزی و نوزادگاهی و کنترل صید غیرمجاز می تواند یگانه راه نجات این ماهیان از انقراض نسل باشد.